Nowa odsłona

W Pałacu Starym w podbydgoskim Ostromecku 3 maja 2016 r. dokonano nowej odsłony Kolekcji Zabytkowych Fortepianów im. Andrzeja Szwalbego. A pretekstem były odbywające się w tym roku 670. urodziny Bydgoszczy. Uroczystość w Zespole Pałacowo-Parkowym w Ostromecku była też okazją do prezentacji strony internetowej „Fortepian w zbiorach polskich”, pochodzących z trzech kolekcji w kraju, w tym z ostromeckiej.

Andrzej Szwalbe widział potrzebę ratowania zabytkowych instrumentów muzycznych. W latach 70. zaczął gromadzić najstarsze fortepiany. Dzięki temu powstała kolekcja Filharmonii Pomorskiej, z czasem przejęta przez Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy i ulokowana – zgodnie z koncepcją dyrektora FP – w Zespole Pałacowo-Parkowym w pobliskim Ostromecku. To spory zbiór instrumentów, drugi pod względem wielkości w Polsce.

Do Sali Balowej Starego Pałacu wstawiono sześć fortepianów.

- Wyciągnęliśmy kilka fortepianów z piwnic – z uśmiechem wspomina Andrzej Gawroński, kierownik Pracowni Pałacowej Miejskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy. – Do Sali Balowej wstawiliśmy sześć fortepianów. W sumie liczba wszystkich eksponowanych instrumentów zwiększyła się o osiem. Zmieniło się ich ustawienie. Pojawiły się nowe, skrócone opisy tych XVIII- i XIX-wiecznych fortepianów, pianin, pianoli. Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy dało nam w depozyt dwie piękne rzeźby i trochę obrazów. Panie Bożena Januszewska i Marta Wiśniewska, plastyczki z Miejskiego Centrum Kultury, są autorkami tej nowej aranżacji. Pojawiły się wygrzebane z piwnic pałacu rozmaite fragmenty instrumentów, które dodały szczególnej aury całej ekspozycji. Ma ona charakter zamknięty. Brak miejsca nie pozwala na jej powiększanie. Nie planujemy rewitalizacji dawnych fortepianów. Jeśli kiedyś pojawią się pieniądze, najwyżej będziemy się starali doprowadzić do lepszej formy zewnętrzną część tych instrumentów. Pałac Stary zyskał lepszy, poprawiony system monitoringu, co zabezpiecza przed ewentualnym włamaniem.

Każdy instrument otrzymał nową metryczkę, o skondensowanej treści.

W otwarciu inaczej zaaranżowanej Kolekcji Zabytkowych Fortepianów im. Andrzeja Szwalbego uczestniczył prof. Benjamin Vogel, wybitny instrumentolog, znawca instrumentów klawiszowych. Od połowy lat 70. ten znakomity muzykolog współpracował z Andrzejem Szwalbe przy tworzeniu kolekcji (Stowarzyszenie Andrzeja Szwalbego zorganizowało przed rokiem Kolokwium Ostromeckie, podczas którego opowiadał on m.in. o swojej współpracy z dyrektorem Filharmonii Pomorskiej). A 3 maja podzielił się z gośćmi opowieścią nt. „Fortepian – ozdoba salonu polskiego w czasach Szymanowskiej i Chopina”. Wykłady mieli jeszcze: prof. Zbigniew Przerembski z Instytutu Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego, muzykolog Agata Mierzejewska z Warszawy, kuratorka projektu www.instrumenty.edu.pl, największej cyfrowej kolekcji instrumentów muzycznych w Polsce (zawierającej także fortepiany z Ostromecka), i muzykolog Joanna Gul z Biblioteki Kulturoznawstwa i Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego.

O fortepianach w polskich salonach XVIII i XIX wieku opowiadał prof. Benjamin Vogel.

Odsłona w Pałacu Starym była okazją do prezentacji nowego wydawnictwa MCK – katalogu poświęconego Kolekcji Zabytkowych Fortepianów im. Andrzeja Szwalbego. Autorem tej bardzo ładniej opracowanej pozycji albumowej jest Benjamin Vogel, przy współudziale Joanny Gul i Agaty Mierzejewskiej, a autorem większości zdjęć – Dariusz Gackowski. Nie pierwsza to praca poświęcona tej tematyce, ale najefektowniejsza. Obie wcześniejsze są zdecydowanie skromniejsze.

W części artystycznej odbył się recital Krzysztofa Książka, nominowanego do Paszportu „Polityki”.

„Te pianina, fortepiany, pianole i klawikordy – stwierdza w słowie wstępnym na kartach tej nowej książki Marzena Matowska, dyrektorka Miejskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy – są cenne nie ze względu na tych, którzy się dopiero mają nimi cieszyć. Bo radość jest istotą tej kolekcji. Nasza radość, że możemy o nią dbać, i Państwa – żywimy taką nadzieję – którzy możecie ją podziwiać. To radość trwania wbrew historii. Ta kolekcja woła: RADUJ SIĘ!”.

Andrzej Karnowski
Zdjęcia: Dariusz Gackowski

Od redakcji naszego portalu

Stowarzyszenia Andrzeja Szwalbego „Dziedzictwo” z radością przyjmuje ważny krok w stronę poprawy prezentacji Kolekcji Zabytkowych Fortepianów. I radujemy się! Przejęcie jej od Filharmonii Pomorskiej zdaje się rokować dobrze. Mamy poczucie, że jest w tym wszystkim jakiś i nasz skromny udział. „Dziedzictwo” czyni wiele, aby także ożywały idee Andrzeja Szwalbego. Idąc za Jego głosem mówimy, że i ”naszym ideałem jest, by przynajmniej te instrumenty, które można uznać za reprezentatywne dla pewnego okresu, względnie miejsca pochodzenia, przemówiły własnym głosem”.

Nowa odsłona

Od redakcji naszego portalu

STOWARZYSZENIE IM. ANDRZEJA SZWALBEGO "DZIEDZICTWO"